Stuur dan je reactie naar:
Frank Heuts
Sinds een tijd gonst de term ‘taakgericht werken’ door gemeentes. Hiermee zou je meer financiële controle krijgen op zorgbudgetten dan met inspanningsgericht werken. Maar is dat daadwerkelijk zo? Werkt het wel voor elk zorgproduct? En waar moet je op letten als je overweegt over te stappen naar deze bekostigingsvariant? Onze senior consultant Frank Heuts heeft hier zo zijn ideeën over die hij graag met je deelt.
Het verschil tussen taak- en inspanningsgericht werken
Om te beginnen: wat is ook alweer het verschil tussen taak- en inspanningsgericht werken? “Bij inspanningsgerichte bekostiging krijg je als gemeente per cliënt een overzicht van hoeveel uren aan zorg er is geleverd en dat betaal je als gemeente uit aan de zorgverlener”, vertelt Frank.
“Bij taakgerichte bekostiging krijgt de zorgaanbieder een budget op jaarbasis, waarvoor hij de zorg moet regelen voor alle cliënten in één zorggebied. Hiermee verwijder je de stimulus om meer zorg te leveren om zo meer winst te maken. Dit motiveert de zorgaanbieder ook om meer te investeren in preventie. Waardoor, als het goed is, alleen cliënten die dat nodig hebben doelmatige zorg ontvangen.”
De voordelen van taakgericht werken
Dat is al een mooi vergezicht voor gemeentes. En dat is niet alles, want het levert je ook een scherpere focus binnen het contractmanagement op. “Hierbij selecteert de gemeente één aanbieder of een consortium van aanbieders. Zo heb je als gemeente een veel beperkter aantal aanspreekpunten dan bij de inspanningsgerichte variant, wat rust geeft én de ruimte om intensief samen te werken. Sterker nog: je móet zelfs intensief samenwerken. Je moet namelijk specifieke prestatieafspraken maken in het contract tussen jou als gemeente en de aanbieders. Dit vraagt om intensieve accountgesprekken en veel afstemming met stakeholders in het sociaal domein. Dit levert duidelijkere afspraken op.”
Regie bij de zorgprofessional
Toch is er volgens Frank nog een grotere, belangrijkere winst van taakgericht werken: “De zorgprofessional krijgt weer de ruimte om de zorg naar eigen inzicht in te richten. Én de administratie vermindert, want hij hoeft niet meer elke minuut te verantwoorden richting de gemeente. Zo kan de professional goede zorg leveren aan wie dat nodig heeft.”
De nadelen van taakgericht werken
Hoewel taakgericht werken dus voordelen met zich meebrengt, is het niet enkel hosanna. Veel gemeentes worden gelokt door de belofte van meer financiële grip, maar daar zit ook direct de valkuil. “Je moet het absoluut niet alleen doen voor de financiële controle. Onze ervaring leert namelijk dat de zorgvraag gewoon blijft stijgen als er geen duidelijke visie en inzet op transformatie is. Om een ombuiging te realiseren moet zowel de zorgaanbieder als de gemeente investeren in een goede samenwerking.”
Afstemmen van de administratieve lasten
Daarnaast ligt er ook bij de verminderde administratieve lasten een uitdaging. “Als gemeente vraag je geen detailinformatie meer op over de geleverde zorg. Bij deze uitvoeringsvariant moet je daarom meer loslaten. Bij de aanbieders leidt dit tot minder verantwoordingslast, maar de gemeente ervaart dit als een ‘black-box’ op financieel gebied. Daarom is het belangrijk dat de betrokken partijen vastleggen in een contract welke informatie ze delen en welke niet. Ook moeten ze afspraken erin opnemen over risicobeheersing en -deling. Al met al kent deze variant dus ook zeker administratieve lasten, maar deze liggen minder bij de zorgprofessional en meer in de gezamenlijke sturing.”
Hoe bepaal je of taakgericht werken past bij jouw gemeente?
De taakgerichte bekostigingsvariant kent dus net zo goed voor- als nadelen. Maar hoe weet je nu of het bij jouw gemeente past? Het antwoord op deze vraag is niet eenduidig, volgens Frank. “Het is sterk afhankelijk van welke soort zorg je taakgericht aanbesteedt en hoe het landschap van zorgaanbieders eruitziet. Het helpt wanneer je als gemeente dit landschap in kaart brengt. Dit doe je door te segmenteren op basis van zorginhoud of zorgaanbieders. De inkoopuitdaging is voor elk segment weer anders, waardoor het ook weer om een andere bekostigingsvariant vraagt.”
Zorgproducten en de bijpassende bekostigingsvariant
Waar moet je dan op letten bij het uitkiezen van een bekostigingsvariant? Frank: “In het geval van een relatief eenvoudig zorgproduct met veel aanbieders, zoals hulp in de huishouding, is het de vraag of taakgericht bekostigen wel bijdraagt aan de doelen die je als gemeente hebt met deze voorziening. De taakgerichte variant is wel interessant bij het contracteren van (specialistische) zorgproducten waarin transformatie-opgaven zitten. Denk hierbij aan het normaliseren of de medicaliseren van de ingezette zorg. Deze zaken moet je in het achterhoofd houden als je taakgericht bekostigen overweegt.”
Moet je als gemeente overstappen?
Stel, jij ziet de voordelen van taakgericht werken in voor jouw gemeente. En je hebt zorgproducten die geschikt zijn voor deze aanpak. Moet je dan als gemeente overstappen? “Dat hangt af van de visie en doelstellingen die je hebt. En de inrichting van de taakgericht werken, bepaalt het succes. Maar dat geldt voor alle uitvoeringsvarianten. Voorop staat dat je als gemeente een keuze moet maken die past bij jouw situatie. Doe het dus niet om grip te krijgen op de uitgaven. Overstappen naar een andere bekostigingsvariant is namelijk voor alle stakeholders erg ingrijpend. Dus doe het alleen als het écht past bij je visie en doelstellingen.”
In het kort: waar moet je op letten?
Samenvattend: als je taakgericht werken overweegt, waar moet je dan op letten? Nou, wel hierop:
- Welke zorg wil ik taakgericht aanbesteden?
- Past het bij de visie en doelstellingen in mijn gemeente?
- Wat is de gewenste ontwikkeling in het zorglandschap?
- Wil ik sturen op cliënt- of taakniveau?
- Wat is de impact op cliënten, zorgaanbieders, omliggende (zorg-)voorzieningen, de gemeentelijke toegang en organisatie?